COVID AŞILARININ DAĞITIMINDA ÖNCELİKLENDİRME:
YAŞLILIĞIN NORMATİF ANLAMI
Araştırma makalesi
Mevcut gruplama ve uygulamanın ahlaki temeli nedir?
-
Aşının dağıtılmasında önceliklendirmenin ahlaki bir temele ihtiyacı vardır
-
Bu ahlaki temelden hareketle aşılama hedefleri belirlenmelidir.
-
Aşılama sürecinde verilen kararların bu ahlaki temelde düşünülüp tartışılmış olması gerekmektedir.
-
Mevcut gruplamada hangi ahlaki temel esas alınmıştır? (maksimum yaşam yılını kurtarmak ve maksimum sayıda insanın hayatını kurtarmak)
-
Türkiye’de hali hazırda uygulanan politikada gözlenen olabildiğince çok hayat kurtarmak şeklinde gözükmektedir.
Bu ahlaki temelde oluşturulan aşılama hedeflerine ulaşmada ideal yöntem nedir?
-
Aşılamanın hedefi mümkün olduğunca çok hayatı kurtarmak ise, mevcut (sadece yaşlara göre) gruplama bu hedefe ulaşmada ideal bir yöntem midir?
-
Daha fazla hayatın kurtarılması, yaşın kategorik bir kriter olarak bulunduğu bir gruplama ile mümkün müdür?
-
Önceliklendirmede; kronik hastalık, sosyal faktörler (kalabalık yerlerde çalışmak) ve benzer risk faktörleri yukarıda temellendirilen hedefe yönelik kriterler olarak denkleme dahil edilmeli midir? Neden? Nasıl?
Aşıların dağıtımında modellemeler nasıl bir fonksiyon görebilir?
-
Halk sağlığında kullanılan modellemeler aşılama önceliklendirme kriterlerini uygulamaya geçirmeden önce verimi ve olası eksikleri göstermesi için kullanılabilir mi?
-
Bu modellemeler belirlenen yöntemin test edilmesi ve bu yöntemin uygulanması sonucunda beklenen faydanın ölçülmesinde kullanılabilir mi?
-
Üretilen algoritmalar üretildiği toplumun biyolojik ve sosyal altyapısından eserler taşır. Algoritmaların transferi değerlerin de transferi anlamına gelir.
-
Algoritmaların kullanıldığı bu modellemeler bilimsel bulguların yanında sosyokültürel kriterleri de içermelidir.
-
Kendi kültürümüzü yansıtan ve sosyokültürel değerlerimizi içeren bir algoritma (modelleme) yapmak gereklidir.