COVID-19 Pandemisiyle Mücadelede Etik Sorunlar

2019 yılının sonlarında ortaya çıkan ve kısa süre içerisinde pandemiye dönüşen COVID-19 Enfeksiyonu tüm dünyada global boyutlarda sağlık başta olmak üzere, ekonomi, eğitim, bilim ve sosyal hayatta çok önemli sorunlara yol açmıştır. Daha önce tıp tarihinde bir pandemi olarak görülmemiş olan bu enfeksiyonla mücadelede hastalığın yayılmasını önleme ve hastalığı tedavi etmek olmak üzere iki önemli alan bulunmaktadır. Bunlardan birincisi enfeksiyonun yayılma hızını azaltmak, sınırlandırmak ve nihayetinde durdurmak amacıyla özellikle Halk Sağlığı alanına giren önlemler ve uygulamalardır. İkinci alan olan tedavi alanı ise bir taraftan hafif ve orta derecede seyreden vakaların daha çok evdeki semptomlara yönelik tedavilerden oluşmaktadır. Aynı zamanda özellikle akciğerin fonksiyonlarının bozulmasına bağlı olarak ise yoğun bakım ünitelerindeki tedavileri içermektedir. Her ne kadar tedavi sürecinde kullanılan bazı ilaçlar bulunsa bile hastalığı şifaya kavuşturan etkili bir tedavi ve ortaya çıkmasını önleyen bir aşı henüz bulunmamaktadır.

​

Bu genel çerçeve içerisinde tasarlanan projenin amacı COVID-19 Pandemisiyle mücadelede hastalığı önleme ve tedavi olmak üzere birbiriyle ilişkili olan iki alanda yapılan planlama, karar alma ve pratik uygulamaların etik boyutunu ortaya çıkarmak, normatif analizini yapmak, bu ve buna benzer pandemilerde izlenecek yol haritasında temel alınacak etik algoritmaları ortaya koymaktır. Burada ana hedef COVID-19 Pandemisinde hukuken meşru, ekonomik açıdan gerçekçi, etik açıdan gerekçelendirilebilir ve sosyal olarak kabul edilebilir çözüm yolları için gerekli etik araştırmanın yapılması ve sonuçlarının ortaya konmasıdır

​

COVID-19 Pandemisi bağlamında belirlenen bu iki alandan Sağlığı Koruma Önlemleri (Prevensiyon)
düzeyinde yapılan planlamaların, alınan kararların ve uygulamaya geçirilen faaliyetlerin içermiş olduğu
etik ikilemler ve bu ikilemlerin içerisinde birbiriyle çatılşan etik değerler ve insan hak ve özgürlükleri tespit edilerek analiz edilecektir. Diğer tedavi alanında ise zaten tıp etiğinin konusu olan sağlık hizmetlerinde sınırlı kaynakların adil dağıtımı konusundaki etik sorunlar pandemi etiği bağlamında araştırılacaktır. Buradaki en önemli konu COVID-19 Pandemisi sürecinde bazı avrupa ülkesinde yoğun bakım ünitelerinde yaşanan yığılmalardan dolayı yapılması gereken triajın etik açıdan dayanması gereken etik normların tespiti ve değerlendirmesidir. Bu triajın etik strüktürünü belirlerken ilgili etik teoriler ve argümanlar eleştirel açıdan analiz edilecektir.

Bu bağlamda projemiz ilgili alanlardan çıkacak sonuçları bir etik algoritma çıktısıyla değerlendirecektir.
Bu algoritmanın amacı ileride pandemi gibi benzeri felaketlerde alınacak kararlar ve planlanacak
uygulamalar için normatif bir alt yapının ülkemizin sosyo-ekonomik yapısını da göz önünde bulundurarak
hazırlanmasıdır.